Les 1: Laat de klik los

“En klik met een collega is toch belangrijk voor een goede samenwerking?”, “Ik wil graag dat de nieuwe collega bij het team en de werkcultuur past”. Herken je jezelf in één van deze stellingen? Dan ben je niet alleen. Een klik tussen een hiring manager en een sollicitant vinden volgens werkgeversvereniging AVVN bijna alle bedrijven belangrijk (2023). Echter staat de de behoefte om een klik met een kandidaat te hebben een goede beoordeling en het vinden van het beste talent in de weg.

Denk even terug aan jouw laatste sollicitatiegesprek. Misschien kwam er een kandidaat binnen bij die je meteen een positieve eerste indruk kreeg. Misschien was de persoon heel netjes gekleed, gaf een stevige handruk of kwam met een groot glimlach naar binnen. 

Of je had precies de tegenovergestelde ervaring. De sollicitant stelde zich voor en je had meteen een slecht gevoel… Misschien omdat de persoon geen oogcontact maakte, heel onzeker overkwam of een blouse heeft gekozen die je erg onpassend vond voor het gesprek.

Welk scenario je ook mee hebt gemaakt: De kans is groot dat je een positieve indruk van de kandidaat had omdat je jezelf herkende in de persoon. Je ervaart namelijk meestal een klik met mensen als je overeenkomsten hebben met hun.

En dat is helemaal normaal. We hebben allemaal onbewuste vooroordelen een voorkeuren. Wat we kennen, voelt veilig. Het geeft ons namelijk een gevoel van voorspelbaarheid. De “Ingroup Bias” zorgt dan ook ervoor, dat je kenmerken die bij de groep horen met die je jezelf identificeert als ‘beter’ inschat. Ook de (culturele) context waar je in bent opgegroeid, de beeldvorming in de media en je waarden kleuren de bril met welke je naar specifieke eigenschappen en kenmerken kijkt. Als ik van jongaf altijd te horen kreeg, dat introvert en stil zijn niet wenselijk is als je carriere wil maken, dan is de kans groot dat ik later kandidaten die introvert zijn, slechter ga beoordelen. En dat gebeurt voor 98% heel onbewust (Kahnemann XX).

Maar wat betekent dit dan voor het kiezen van de beste kandidaat voor een functie? Dat jouw buikgevoel geen goede raadgever is als je de beste kandidaat voor jouw vacature wil vinden. Als je alleen maar afgaat op jouw klik met iemand, zorg je op lange termijn niet alleen voor homogene teams, maar je trekt ook mensen aan die vaak niet de beste match zijn voor de functie. Waaroom? Omdat de focus van het gesprek namelijk niet liegt op wat een kandidaat daadwerkelijk kan en meebrengt, maar op hoe zeer je jezelf herkent in de persoon.

De klik loslaten: Hoe dan?

Misschien denk je nu: Maar hoe kan ik vorkomen dat mijn klik met iemand leidend is in mijn beoordeling van kandidaten, als het meestal onbewust gebeurt? Dat is begrijpelijk. Maar er zijn verschillende stappen die je kan zetten om ervoor te zorgen dat jouw onbewuste vooroordelen minder invloed hebben op jouw selectieproces:

  1. Wees bewust over jouw eigen biases: (H)erken je eigen vooroordelen en voorkeuren en kijk kritisch naar deze: Waaroom heb ik dit vooroordeel of deze voorkeur? En hoe beinvloedt dit misschien mijn gedrag en mijn interactie met andere mensen? Als je jezelf bewust bent van jouw eigen aanames een vooroordelen, is het makkelijker deze tijdens het checken van een c.v. of sollicitatiegesprek op zei te schuiven en een objectief oordeel over een persoon te kunnen maken.
  2. Bepaal vooraf beoordelingscriteria: Jouw rol als selecteur is om kandidaten op hun competenties te beoordelen. Daarom helpt het om voorafgaand al helder voor jezelf (en de hele selectiecommissie) te hebben, op welke competenties je mensen gaat beoordelen. Dat kan je mentaal voor jezelf doen of met hulp van een normeringstabel. Hoe je een normeringstabel maakt, delen we met jou in les 4!
  3. Diverse selectiecommissie: Stel een diverse selectiecommissie samen. Omdat iedereen diens eigen referentiekader, normen en waarden heeft waarme we naar kandidaten kijken, kan het helpen verschillende perspectieven in de selectiecommissie te vertegenwoordigen. Hierdoor hou je elkaar sjerp op onbewuste vooroordelen en annames die je over personen of kenmerken maakt, vooral als je jezelf niet herkent in deze.
 
Nog meer weten over hoe je de klik kan loslaten? In het volgende video neemt Karima (Founder Ocullus) je verder mee in hoe je ervoor kan zorgen dat je kandidaten objectief kan beoordelen om het beste talent voor jou te vinden!